Sërish në fshatin tim...
1 E kam përpara dhe s'ngopem së pari. Ngjitem te Gështenja e Bregut dhe shikoj e shikoj i përmalluar. Skuqin çatitë e shtëpive midis pemëve. Nëpër oborre tenda pjergullash. Në mes të fshatit dy ndërtesa të mëdha, shkolla tetëvjeçare dhe Shtëpia e Kulturës. Më tej ura e vjetër prej guri me hark. Sa herë kemi luajtur në kangjellat e saj! Ajo ka mbetur atje, e vjetër, po e fortë, si shenjë e një mjeshtërie të hershme ndërtimi. Ndërmjet bahçeve me mollë ngrihet si ombrellë gjigante lisi shekullor i Shën Gjergjit...Shikoj e kujtoj. Fëmijëria më vjen pranë e tëra, e ngrohtë, e dashur, e dhimbshme. Lapi qeni më shikon në sy e në gojë. Ai s' e kupton dot përmallimin tim, por e ndjen që s'jam më ai i pari, kur nuk më mundonte ky mall. Dhe nuk niset për gjah, pasi akoma s'i kam dhënë shenjë. Vetiu më shkëputet një psherëtimë. Langoi im tund bishtin e sillet rreth meje, më shikon mua, pastaj andej nga përhumbet shikimi im. Ia marr kokën ndër duar dhe e përkëdhel, atij i shpëton një angullitje kënaqësie.
- Mirë, kërko tani!
Ai e kapërcen hendekun e hidhet në vreshtë.
- Kam!
E tund bishtin dhe e ngre kokën lart. Pastaj nuhat përsëri me muckën përdhe. Bishti i tij e shton shpejtësinë. Të bëhet se ja, edhe pak, edhe një vrull dhe do t'i këputet e do të vërvitet tutje si kamxhik.
- Kam, kum! Kam, kum!
Hap sytë, rrotulloj kokën, po s'shoh gjë. Ai vrapon përpjetë kodrës. Andej i paska ikur gjahu. Pa dyshim lepur, ata ia therin këmbës sapo i pikas langoi Më zgjohet pasioni i gjahtarit i fjetur përkohësisht. Vrapoj edhe unë, e ndjek me veshë udhën që bën qeni dhe bëj për nga qafa midis dy përrenjve. Është një shteg të cilin e ngasin përherë lepujt, që ngrihen asaj ane.
Pres një minutë, pres dy, pres gjysmë ore. S'duket as lepuri, as langoi. Një pëllumb fluturon në lartësi e ulet në një arrë matanë lumit. Një mëllenjë këlthet në lajthishtën përbri meje.
Eci më tej. Prej një copë here po më nget përbrenda dëshira të vete te burimi i Cicave. Ai burim del pranë një shkëmbi që ia ka dhënë emrin, formon një pellg të vogël, pastaj uji përhapet poshtë me një mërmërimë të ngadaltë. Një goxha vend njomet e vishet me myshk të blertë. Ndërmjet myshkut bëjnë majë ca xhufka zhuke.
Burimin ende s'e ka zënë dielli. Myshku e zhukat shndrisin nga mizëri piklash të argjendta vese. Aty fillon një nga kodrinat më të bukura që kam parë. E rrumbullakët, me fier të shkurtër e bar po të shkurtër, më tepër zhumbricë. Pjerrësia është e njëjtë, e butë, s'gjen asnjë pëllëmbë vend të zhveshur.Eci me droje. Më dhimbset bari akoma i njomë, ku ngelen gjurmët e këpucëve të mia. Kërcejtë e pastër të fierit janë larë, nga gjethet si krehër pikon vesa. Bie mbi fletët e zverdhura të luleshtrydheve, i vesit edhe ato.
Sa bukur, sa bukur!
Po bukuria s'ka anë e fund.Dy a tri hapa para meje më zë syri një gjë të gjallë, që nxiton nëpër fier. Dielli i bie në kurriz, hija i zgjatet e vrapon tok me të. Në vështrim të parë e marr për lepur, sepse po aq shpejt ecën. Por s'është vështirë të dalloj se nuk kërcen, siç vrapojnë lepujt. Ikën nxitimthi, me trupin drejt, ngrehur në tendosje e përgjim. Një ikje si me revan. Pa seç ka një krenari në atë ecje, madje do të thosha një hijeshi, që të merr mendtë. Një befasi mahnitëse. Kurrë ndonjëherë si në këtë çast s'më ka qëlluar të shoh diçka, që të më rrëmbejë e të më bëjë ta admiroj me të parë, akoma pa e vëzhguar sadopak dhe pa e përcaktuar aspak. Ndoshta sepse jam në një gjendje dehjeje nga bukuritë e përmallimi. Kushedi, kushedi. Po përsëri ngulmoj se ajo gjë e gjallë me ecjen e saj aq të hijshme e krenare është një habi bukurie.I çapëloj sytë të mos e humbas për asnjë çast. As që ua kam ngenë hollësive. E shijoj bukurinë në tërësinë e vet, ashtu siç m'u shfaq së pari. Po ja ku lëviz edhe një tjetër qenie e atillë, edhe një, edhe një.Të gjitha njësoj, si të prera me gërshërë, me të njëjtën tendosje, me të njëjtin vrapim. Unë shoh kurrizet e tyre ngjyrëkafe. Fieri është i rrallë e s'i fsheh dot tërësej. Gjysmëfshehja e bën dukjen edhe më joshëse. Në anën time, pak më poshtë, gati pa më përfillur mua, nis vrapimin më e vonuara. E kam përbri, ndaj e shquaj më mirë. Kërcej të hollë e të verdhë, sqep i shkurtër, i verdhë edhe ai. Në të dy anët e sqepit e nën sy një ngjyrë e kuqe e ndezur. Po këto qenkëshin thëllëza mali! S'ka sa të bukura! Veçanërisht me atë ecjen me revan për t'u fshehur. Do të doja që ky çast të ishte i pafund. Do të doja të bëhesha i padukshëm, t'u bija pas thëllëzave e t'i shihja, veç t'i shihja! Do të doja që në vend të tekes me saçma të kisha një aparat e t'i filmoja.Unë s'lëviz fare dhe thëllëzat bukuroshe, sikur të ma kenë kuptuar dëshirën, tulaten në fier e rrinë të ngrehura, por si të ngrira. Kushedi si do t'u jem dukur. Ndoshta dyshuan në isha apo jo qenie e gjallë. Sepse, siç thashë, mbeta i mrekulluar nga habia e së papriturës. Mahnitja m'u bë hutim, hutimi ngurrim. I shoh përsëri e përsëri me radhë. Ashtu, të tulatura, s'e kanë hijeshinë krenare. Po prapë janë shumë të bukura. Ngjyrëkafe thashë për pendët? Në kurriz ajo ngjyrë errësohet, në anë bëhet e kuqërremtë. Po a e përcaktoj dot tamam? Ngjyra e pendëve të thëllëzave nuk qenkësh si ato të një vizatimi. Kombinimi e shkrirja s'kanë vijë ndarjeje. Mahnitëse, s'di të them fjalë tjetër.Habia m'u kthye në psherëtimë, psherëtimën s'e përmbajta dot, ajo e prishi magjinë.
- Përr! Përr! Përr! Përr! - ia bënë thëllëzat të gjitha njëherësh, duke përplasur me furi krahët.Sikur u ndez motori i një makine. Thëllëzat e malit janë të mëdha e të rënda dhe krahët i kanë të shkurtër, prandaj i përplasin nxituar e fort që të mund të mbahen në ajër. Tufa e thëllëzave të malit në fluturim të le gojëhapur. Të tëra njëlloj, në të njëjtin drejtim, me një sinkron të përkryer, ashtu e tregojnë edhe më tepër krenarinë dhe hijeshinë e tyre. Një drithërimë trembjeje në fillim, vazhdimi i mahnitjes më pas. Pse s'i qëllova, do të thoni ju. As që më shkoi ndër mend. Dhe nuk më shkon as tani Për sot mjafton, thashë. A është kënaqësi gjuetia? Atëherë kënaqësinë e kisha shijuar. Gjahu i ditës s' ishin thëllëzat e vrara, por mahnitja prej tyre.
U ktheva menjëherë në shtëpi, sepse nuk doja ta prishja atë përshtypje aq të bukur. ...
Marrë nga libri «Gjahu i së dielës»